Postpatrum Depression - Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn trầm cảm (Major Depressive Disorder - MMD) xảy ra ngay sau sinh. Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng đến những người lần đầu làm cha mẹ mà nó có thể phát triển sau khi sinh bất kỳ đứa trẻ nào.
Nhiều người trong chúng ta cho rằng, phụ nữ là đối tượng trực tiếp trải qua quá trình thai nghén, sinh nở và nuôi dưỡng con cái. Chính vì vậy, chỉ nữ giới mới phải mắc chứng bệnh này. Tuy nhiên, qua các nghiên cứu và thực tế cho thấy, không chỉ nữ giới mà cả nam giới cũng có thể mắc phải và có thể bị ảnh hưởng từ chứng bệnh “trầm cảm sau sinh” dù họ không phải là người trực tiếp thực hiện việc sinh nở.
Để phân biệt với chứng bệnh “trầm cảm sau sinh ở nữ” (Maternal Postpatrum Depression), giới y khoa nói riêng và khoa học nói chung đã gọi chứng “trầm cảm sau sinh ở nam” là “Paternal Postpatrum Depression” (PPPD).
.png)
Ảnh: Trần cảm sau sinh ở nam giới liệu có thể?
Tuy nhiên, những dấu hiệu trầm cảm sau sinh ở nam giới có thể không phải là những biểu hiện cụ thể và rõ ràng. Trong nhiều trường hợp, ngay cả chính người bệnh cũng không nhận ra mình đã mắc bệnh. Một số trường hợp khác, ngay khi đã có nhiều con, trầm cảm sau sinh ở nam giới vẫn xuất hiện và gây tác động tiêu cực đến cuộc sống gia đình. Hãy lắng nghe câu chuyện của Bác sĩ David Levine, thành viên của Học viện Nhi khoa Hoa kỳ (FAAP):
Tuy là một bác sĩ nhi khoa nhưng ông vẫn không thể tránh khỏi căn bệnh PPD sau khi cậu con trai đầu lòng Zachary ra đời vào năm 2013. Khi Zachary được vài tuần tuổi, ông đã từng cho rằng con trai ghét mình và cho rằng đứa trẻ mắc chứng tự kỷ. Và khi những suy nghĩ u ám, đen tối của bác sĩ Levine đối với con trai mình ngày càng gia tăng, ông thậm chí đã thốt lên với vợ mình rằng: “Anh ghét thằng bé! Anh ước rằng chúng ta chưa bao giờ có nó!”. Khi ấy, dù không nhận ra, nhưng bác sĩ Levine đã biểu hiện một số triệu chứng điển hình của chứng bệnh trầm cảm sau sinh ở nam giới. Sau 3 tháng, cùng với sự giúp đỡ của người thân và các biện pháp trị liệu tâm lý, sự yêu thương của người cha trong lòng bác sĩ Levine đã quay trở lại và ông đã rất yêu thương cậu con trai nhỏ của mình.
Tuy nhiên, vào tháng 10 năm 2017, dù đã rất phấn khởi trước sự ra đời của đứa bé thứ hai, cô con gái Alexandra, nhưng chỉ sau một thời gian, khi bé Alexandra được 4 tuần tuổi, sự tức giận và những cảm xúc tiêu cực trong ông lại trỗi dậy một lần nữa. Căn bệnh “trầm cảm sau sinh” đã tái xuất hiện và điều này khiến ông nhận ra sự nghiêm trọng của chứng trầm cảm sau sinh ở nam giới nguy hiểm như thế nào. Tích cực áp dụng liệu pháp trị liệu nhận thức (cognitive therapy), bác sĩ Levine giờ đây đã có thể hạn chế không để các suy nghĩ tiêu cực xâm nhập và ảnh hưởng đến tâm trí.
Nguồn: Internet
Tại Vương quốc Anh, theo Dịch vụ Y tế quốc gia khu vực Anh (NHS England) chứng bệnh trầm cảm sau sinh cũng đang bắt đầu xuất hiện ở những người đàn ông đã kết hôn và làm cha. Nếu một cặp vợ chồng đều mắc chứng trầm cảm khi sinh, người chồng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 2 - 3 lần so với vợ mình.
Một số dấu hiệu điển hình và phổ biến ở chứng bệnh này bao gồm: sợ hãi, bối rối, sống khép kín, luôn có cảm giác bất lực và tuyệt vọng, không chắc chắn về tương lai, né tránh cuộc sống gia đình, công việc và các tình huống xã hội, thiếu quyết đoán, tức giận, xung đột hôn nhân với bạn đời. Ngoài ra, một số nam giới còn có biểu hiện chán ăn, mệt mỏi, có cảm giác muốn khóc, thường xuyên bị nhức đầu hoặc đau cơ bắp cùng các vấn đề về dạ dày. Số khác lại cố gắng lao mình vào công việc hoặc tìm đến rượu, bia, thuốc lá hoặc các chất kích thích khác để giải toả phần nào các cảm xúc tiêu cực của mình.
Nhà Tâm lý học, Tiến sĩ Adrian Low Eng-ken cho rằng thời gian từ 3 đến 6 tháng kể từ sau khi sinh, chính là khoảng thời gian mà bệnh có thể phát nặng nhất. Nguyên nhân gây bệnh bao gồm: sự thay đổi trong hôn nhân (người chồng nay đã trở thành bố nhưng chưa có sự chuẩn bị kỹ càng về mặt tâm lý), sự thiếu tự tin, stress từ việc chăm con (do người chồng còn thiếu kinh nghiệm chăm sóc, nuôi dưỡng con cái)...
Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Depression Research and Treatment, ngay cả từ lúc người vợ đang mang thai, nam giới cũng có thể có dấu hiệu trầm cảm từ thời điểm này. Nam giới mắc chứng trầm cảm sau sinh có thể bị thay đổi nội tiết tố nam trong cơ thể làm giảm chất lượng cuộc sống (giảm ham muốn tình dục) và gia tăng các nguy cơ bị loãng xương, suy giảm trí nhớ...
Nguồn: Internet
Tại Việt Nam, chưa có một thống kê cụ thể về số nam giới mắc chứng bệnh này dù trên thế giới đã có rất nhiều ca bệnh trầm cảm vô sinh mà người bệnh là nam giới. Cùng với các tư tưởng lạc hậu, các quan điểm đề cao sự “nam tính độc hại” (toxic masculinity) cho rằng “đàn ông là phải mạnh mẽ, không được khóc”, “không được biểu lộ sự yếu đuối ra bên ngoài”... đã khiến nam giới bị trói buộc và kìm nén cảm xúc của mình. Về lâu dài, điều này làm giảm đi khả năng thấu hiểu cảm xúc của chính họ. Chính vì thế, nhiều người không nhận ra được rằng mình có thể đang mắc chứng bệnh này và tìm đến sự giúp đỡ cần thiết từ những cơ sở y tế đáng tin cậy.
Chứng trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng đến đời sống hôn nhân giữa vợ và chồng mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển một cách toàn diện ở trẻ nhỏ. Những đứa bé có cha hoặc mẹ hoặc cả cha mẹ đều mắc bệnh thường sẽ gặp các vấn đề liên quan đến khả năng nhận thức, làm chủ hành vi cùng các vấn đề cá nhân nhiều hơn so với những đứa bé không có cha mẹ mắc bệnh này.
Thanh Trúc